Yukarıdaki görseli zaten gördünüz değil mi?
Yukarıdaki görseli kısaca açıklayayım.
AsH3 Lewis yapısının merkezinde üç hidrojen (H) atomu ile çevrelenmiş bir arsenik (As) atomu bulunur. Arsenik (As) atomu ile her hidrojen (H) atomu arasında 3 adet tekli bağ vardır. Arsenik (As) atomunda 1 serbest çift bulunmaktadır.
AsH3 Lewis yapısının yukarıdaki görüntüsünden hiçbir şey anlamadıysanız, benimle kalın ve AsH3’ün Lewis yapısının çizilmesine ilişkin ayrıntılı adım adım açıklamayı alacaksınız.
O halde AsH3’ün Lewis yapısını çizme adımlarına geçelim.
AsH3 Lewis yapısını çizme adımları
Adım 1: AsH3 molekülündeki toplam değerlik elektronu sayısını bulun
AsH3 molekülündeki toplam değerlik elektron sayısını bulmak için öncelikle hidrojen atomunun yanı sıra arsenik atomunda bulunan değerlik elektronlarını bilmeniz gerekir.
(Değerlik elektronları herhangi bir atomun en dış yörüngesinde bulunan elektronlardır.)
Burada size periyodik tabloyu kullanarak arsenik ve hidrojenin değerlik elektronlarını nasıl kolayca bulacağınızı anlatacağım.
AsH3 molekülündeki toplam değerlik elektronları
→ Arsenik atomunun verdiği değerlik elektronları:
Arsenik periyodik tablonun 15. grubunda yer alan bir elementtir. [1] Bu nedenle arsenikte bulunan değerlik elektronları 5’tir .
Yukarıdaki resimde gösterildiği gibi arsenik atomunda bulunan 5 değerlik elektronunu görebilirsiniz.
→ Hidrojen atomunun verdiği değerlik elektronları:
Hidrojen periyodik tablonun 1. grup elementidir.[2] Bu nedenle hidrojende bulunan değerlik elektronu 1’dir .
Yukarıdaki resimde gösterildiği gibi hidrojen atomunda yalnızca bir değerlik elektronunun bulunduğunu görebilirsiniz.
Bu yüzden,
AsH3 molekülündeki toplam değerlik elektronları = 1 arsenik atomu tarafından bağışlanan değerlik elektronları + 3 hidrojen atomu tarafından bağışlanan değerlik elektronları = 5 + 1(3) = 8 .
Adım 2: Merkez atomu seçin
Merkez atomu seçmek için en az elektronegatif atomun merkezde kaldığını unutmamalıyız.
(Unutmayın: eğer verilen molekülde hidrojen varsa, daima hidrojeni dışarıya koyun.)
Şimdi burada verilen molekül AsH3’tür ve arsenik (As) atomu ve hidrojen (H) atomlarını içerir.
Yukarıdaki periyodik tabloda arsenik (As) atomu ve hidrojen (H) atomunun elektronegatiflik değerlerini görebilirsiniz.
Arsenik (As) ve hidrojenin (H) elektronegatiflik değerlerini karşılaştırırsak hidrojen atomu daha az elektronegatiftir . Ama kural gereği hidrojeni dışarıda tutmak zorundayız.
Burada arsenik (As) atomu merkez atom, hidrojen (H) atomları ise dış atomlardır.
Adım 3: Her atomu aralarına bir çift elektron yerleştirerek bağlayın
Şimdi AsH3 molekülünde elektron çiftlerini arsenik atomu (As) ile hidrojen atomları (H) arasına koymalıyız.
Bu, arsenik (As) ve hidrojenin (H) bir AsH3 molekülünde kimyasal olarak birbirine bağlandığını gösterir.
Adım 4: Dış atomları kararlı hale getirin. Kalan değerlik elektron çiftini merkez atomun üzerine yerleştirin.
Bu adımda dış atomların kararlılığını kontrol etmeniz gerekir.
Burada AsH3 molekülünün çiziminde dıştaki atomların hidrojen atomları olduğunu görebilirsiniz.
Bu harici hidrojen atomları bir ikili oluşturur ve bu nedenle stabildir.
Ek olarak, 1. adımda AsH3 molekülünde bulunan toplam değerlik elektronu sayısını hesapladık.
AsH3 molekülünde toplam 8 değerlik elektronu vardır ve yukarıdaki diyagramda bunlardan sadece 6 değerlik elektronu kullanılmıştır.
Yani kalan elektron sayısı = 8 – 6 = 2 .
AsH3 molekülünün yukarıdaki diyagramında bu 2 elektronu merkezi arsenik atomuna yerleştirmeniz gerekir.
Şimdi bir sonraki adıma geçelim.
Adım 5: Merkezi atomdaki sekizliyi kontrol edin
Bu adımda merkezi arsenik (As) atomunun kararlı olup olmadığını kontrol etmeniz gerekir.
Merkezi arsenik (As) atomunun stabilitesini kontrol etmek için oktet oluşturup oluşturmadığını kontrol etmemiz gerekir.
Yukarıdaki resimde arsenik atomunun bir oktet oluşturduğunu görebilirsiniz. Bu, 8 elektrona sahip olduğu anlamına gelir.
Ve böylece merkezi arsenik atomu kararlıdır.
Şimdi AsH3’ün Lewis yapısının kararlı olup olmadığını kontrol etmek için son adıma geçelim.
Adım 6: Lewis yapısının kararlılığını kontrol edin
Artık AsH3’ün Lewis yapısının kararlılığını kontrol etmeniz gereken son adıma geldiniz.
Lewis yapısının kararlılığı formal yük kavramı kullanılarak doğrulanabilir.
Kısacası artık AsH3 molekülünde bulunan hidrojen (H) atomlarının yanı sıra arsenik (As) atomlarının da formal yükünü bulmamız gerekiyor.
Resmi vergiyi hesaplamak için aşağıdaki formülü kullanmanız gerekir:
Resmi yük = Değerlik elektronları – (Bağ elektronları)/2 – Bağ yapmayan elektronlar
Aşağıdaki görüntüde AsH3 molekülünün her bir atomu için bağlanan elektronların ve bağlanmayan elektronların sayısını görebilirsiniz.
Arsenik atomu (As) için:
Değerlik elektronları = 5 (arsenik 15. grupta olduğundan)
Bağ elektronları = 6
Bağlanmayan elektronlar = 2
Hidrojen atomu (H) için:
Değerlik elektronu = 1 (çünkü hidrojen grup 1’dedir)
Bağ elektronları = 2
Bağlanmayan elektronlar = 0
| Resmi suçlama | = | değerlik elektronları | – | (Elektronların bağlanması)/2 | – | Bağlanmayan elektronlar | ||
| As | = | 5 | – | 6/2 | – | 2 | = | 0 |
| H | = | 1 | – | 2/2 | – | 0 | = | 0 |
Yukarıdaki formal yük hesaplamalarından arsenik (As) atomunun ve hidrojen (H) atomunun “sıfır” formal yüke sahip olduğunu görebilirsiniz.
Bu, AsH3’ün yukarıdaki Lewis yapısının stabil olduğunu ve AsH3’ün yukarıdaki yapısında başka bir değişiklik olmadığını gösterir.
AsH3’ün yukarıdaki Lewis nokta yapısında, her bir bağ elektronu çiftini (:) tek bir bağ (|) olarak da temsil edebilirsiniz. Bunu yapmak AsH3’ün aşağıdaki Lewis yapısına yol açacaktır.
Umarım yukarıdaki tüm adımları tamamen anlamışsınızdır.
Daha fazla pratik yapmak ve daha iyi anlamak için aşağıda listelenen diğer Lewis yapılarını deneyebilirsiniz.
Daha iyi anlamak için şu Lewis yapılarını deneyin (veya en azından görün):